انواع نما و قاب بندی در فیلمبرداری

استفاده از انواع نما و قاب‌بندی در فیلمبرداری حرفه‌ای به بهبود کیفیت کار و ثبت بهترین صحنه‌ها کمک می‌کند. در‌واقع انتخاب نمای مناسب برای نمایش صحنه از نظر مکان، زمان و ایجاد ارتباط احساسی با عناصر محیط از اهمیت بالایی برخوردار است. همچنین، شیوه قاب‌بندی بسته به تمرکز بر اندازه سوژه یا موقعیت دوربین متفاوت است. در نتیجه اگر تصویربردار بتواند کادربندی مناسبی انجام دهد، در انتقال ایده‌های خود به موفقیت بیشتری دست خواهد یافت. در ادامه این مطلب از سینماکالا مگ به بررسی انواع نما و قاب‌بندی در فیلمبرداری خواهیم پرداخت. 

تعریف نما در فیلمسازی

نما به عنوان کوچکترین واحد یک فیلم شناخته می‌شود و به بخشی از فیلم اطلاق می‌گردد که در آن دوربین به طور مداوم و بدون توقف، یک برداشت را ثبت می‌کند. با این حال، نمی‌توان نما را به طور کامل معادل برداشت دانست؛ چرا که هر برداشت ممکن است در مراحل ویرایش دچار تغییراتی شود و در نهایت چیزی متفاوت از آنچه که در ابتدا ضبط شده، به نمایش درآید. 

در‌واقع یکی از مباحث کلیدی در آموزش فیلمبرداری، آشنایی با نماها و نحوه قاب‌بندی آن‌هاست. انتخاب نما به کارگردان کمک می‌کند تا داستان را به شیوه‌ای مؤثرتر روایت کند و توجه بیننده را جلب کند. همچنین، نماها می‌توانند به ایجاد تنش، احساسات و جو کلی فیلم کمک کنند. 

قاب ‌بندی سینمایی چیست؟

قاب‌بندی سینمایی از مهم‌ترین اصول تصویربرداری است و فیلمسازان مختلف برای ایجاد صحنه‌های جذاب از آن استفاده می‌کنند. از طریق قاب‌بندی می‌توانید بر روی کاراکتر خاصی در فیلم زوم کنید تا مخاطب بتواند واکنش‌های او را ببیند.

در‌واقع هنگام قاب‌بندی باید بین عناصر قاب و عمق میدان تعادل مناسبی ایجاد کنید تا یک روایت تاثیرگذار بسازید. اگر با اصول قاب‌بندی آشنایی داشته باشید، تاثیر دراماتیک فیلم بیشتر می‌شود به نحوی که یک صحنه تا مدت‌ها می‌تواند ذهن بیننده را درگیر کند.

ترکیب بندی در ویدیو

به نحوه چیدمان عناصر در یک چهارچوب که در انتقال پیام به بیننده تاثیرگذار است، ترکیب‌بندی گفته می‌شود. اینکه ترکیب‌بندی عناصر یک صحنه به چه شکل باشد بستگی به تصمیم کارگردان دارد و اگر تمام اصول آن رعایت شده باشد، می‌توان معنای عمیق‌تری از داستان را بدون بیان اینکه چه چیزی در جریان است به مخاطب نشان داد. برای ایجاد ترکیب‌بندی مناسب در هنگام فیلمبرداری باید به نکات زیر توجه کنید:

• خطوط راهنما: از طریق خطوط راهنما می‌توانید به مخاطب بگویید که به کجای تصویر نگاه کند و چطور صحنه را تفسیر نماید.

• تقارن و تعادل: با ایجاد یک نقطه و با گذاشتن سوژه در وسط کادر تصویر، تمرکز بیشتری بر روی سوژه ایجاد می‌شود.

• عمق میدان: عمق میدان برای نشان دادن دنیای شخصیت‌ها به کار می‌رود. عمق میدان در‌واقع ناحیه وضوح تصویر است و اندازه فضایی را توصیف می‌کند که اشیا در آن قابل قبول به نظر می‌آیند. بنابراین اگر در این ناحیه روی اشیا بیشتری تمرکز داشته باشید، عمق میدان بیشتر خواهد بود.

• قانون یک سوم در ترکیب‌بندی: یکی از رایج‌ترین تکنیک‌ها هنگام فیلمبرداری قانون یک سوم است. با استفاده از این قانون می‌توانید روی نقاط متقاطعی که مد نظر شماست متمرکز شوید و سوژه را روی این نقاط نگه دارید. این نوع ترکیب‌بندی بسیار تاثیرگذار است و می‌توانید برای تغییر موقعیت شخصیت‌ها از آن استفاده کنید.

• فضای سر: هنگام استفاده از انواع نما و قاب‌بندی در فیلمبرداری باید فضای کافی را بین بالای قاب و سر سوژه ایجاد کنید. اگر این فضا ایجاد نشود، قاب تبدیل به کلوزآپ می‌شود و تمرکز بیشتر بر روی احساسات سوژه خواهد بود.

آشنایی با انواع نما و قاب بندی در فیلمبرداری

تصویربردارانی که با انواع نما و قاب‌بندی در فیلمبرداری حرفه‌ای آشنایی دارند، به راحتی می‌توانند از این ترفند تاثیرگذار برای انتقال احساسات و همچنین تمرکز بر روی سوژه استفاده کنند. راه‌های زیادی برای قاب‌بندی هنگام تصویربرداری وجود دارد. شما می‌توانید هنگام ساخت تیزر تبلیغاتی، فیلم‌های صنعتی و حتی ساخت فیلم‌های مستند از این راهکارها استفاده کنید. در ادامه به انواع نما و قاب‌بندی در فیلمبرداری حرفه‌ای اشاره می‌کنیم.

انواع قاب بندی در فیلمبرداری با تمرکز بر اندازه سوژه

روش‌های زیادی برای قاب‌بندی سوژه وجود دارد و می‌توانید کل بدن را در درون کادر قرار دهید. قاب‌بندی‌ بر اساس اندازه سوژه به سه دسته بلند، متوسط و بسته تقسیم می‌شود. لانگ شات یا قاب‌بندی بلند سوژه را از دور نشان می‌دهد و بیشتر بر لوکیشن تاکید دارد. شات بسته بیشتر بر روی احساسات سوژه و بر روی عناصر مختلف در کادر متمرکز است.

قاب‌بندی متوسط بین این دو قاب قرار می‌گیرد و بیشتر بر روی سوژه تمرکز دارد، اما برخی از فضای اطراف را نیز نشان می‌دهد. این نماها فقط به اندازه سوژه در قاب اشاره دارند و انتخاب لنز مناسب و فاصله دوربین برای تصویربرداری بستگی به عکاس و کارگردان دارد.

انواع قاب بندی در فیلمبرداری با تمرکز بر محل قرارگیری دوربین

هنگام انتخاب انواع نما و قاب‌بندی در فیلمبرداری باید به محل قرار گرفتن دوربین نیز توجه کنید. انواع روش‌های قاب‌بندی بر اساس محل قرار گرفتن دوربین برای ثبت تصاویر عبارت‌اند از:

نماهای هم سطح چشم (Eye Level)

یکی از مهم‌ترین انواع نما و قاب‌بندی در فیلمبرداری بر اساس قرار گرفتن دوربین، نمای هم سطح چشم است. به دلیل اینکه دوربین در این نوع نما در سطح چشم قرار می‌گیرد، هیچ احساسی از طریق آن منتقل نمی‌شود و مخاطب تحت تاثیر قرار نمی‌گیرد.

نما از بالا  (High Angle)

این نما که به عنوان قاب‌بندی High Angle شناخته می‌شود، شخصیت را ترسو و ضعیف نشان می‌دهد.

نما از پایین (Low Angle)

در این نوع قاب‌بندی از سوژه از سطح پایین تصویربرداری می‌شود. نما از پایین که یکی از پرکاربردترین انواع نما و قاب‌بندی در فیلمبرداری حرفه‌ای است، سوژه را به‌عنوان شخصی پر قدرت و قهرمان نشان می‌دهد.

نمای شیب‌دار (Dutch Angle/Tilt)

در این نما زاویه دوربین با خط افق هم‌تراز نیست. فیلمبرداران حرفه‌ای برای نشان دادن وضعیت روانی آشفته شخصیت‌ها و بیان احساس غم از آن استفاده می‌کنند.

نمای روی شانه (Over-the-Shoulder Shot)

یکی از انواع نما و قاب‌بندی در فیلمبرداری که بسیار کاربرد دارد، نمایی است که در آن سوژه در پشت شانه شخصیت دیگری به تصویر کشیده می‌شود. از این نما بیشتر برای نشان دادن مکالمه بین دو شخصیت استفاده می‌شود.

نمای چشم پرنده (Bird’s-Eye View)

نمای چشم پرنده که از بالا و از فاصله دور گرفته می‌شود، دید بیشتری به بیننده می‌دهد. این نوع قاب‌بندی برای نشان دادن جهت حرکت سوژه کاربرد دارد.

انواع نما در فیلمبرداری

نماهایی که در تصویربرداری بیشتر استفاده می‌شوند عبارت‌اند از:

اکستریم لانگ شات  (Extreme Long Shot)

در میان انواع نما و قاب‌بندی در فیلمبرداری، از نمای اکستریم لانگ شات یا نمای فوق باز بیشتر از سایر نماها برای نشان دادن تمام عناصر داخل صحنه استفاده می‌شود.

این نما برای نشان دادن شخصیت فیلم از فاصله خیلی دور یا جایی که حادثه‌ای در حال وقوع است، کاربرد دارد. فیلمسازان برای تاکید بر مکان و زمان و به تصویر کشیدن رابطه احساسی سوژه با عناصر محیط از این نوع نما استفاده می‌کنند.

لانگ شات (Long Shot)

نمای لانگ شات سوژه را از زاویه بالا به سمت پایین نشان می‌دهد. مثلاً اگر فردی در صحنه باشد از سر تا پای سوژه را پوشش می‌دهد، اما تمام قاب را پر نمی‌کند. این نما نسبت به نمای اکستریم لانگ شات بیشتر بر روی شخصیت تمرکز دارد.

فول شات (Full Shot)

با توجه به اینکه هنگام استفاده از انواع نما و قاب‌بندی در فیلمبرداری میزان تمرکز بر روی سوژه متفاوت است، برخی از فیلمبرداران فقط بر روی حرکت و عمل سوژه متمرکز هستند و وضعیت احساسی سوژه را در نظر نمی‌گیرند. در چنین حالتی استفاده از نمای فول شات بهترین ترفند است و از سر تا نوک پای سوژه پوشش داده می‌شود و کل قاب را پر می‌کند.

مدیوم لانگ شات (Medium Long Shot)

مدیوم لانگ شات یا نمای سه چهارم بین مدیوم و فول شات قرار دارد. در این نما سوژه در تصویر از زانو به بالا به تصویر کشیده می‌شود.

کابوی شات (Cowboy Shot)

نام نمای کابوی از فیلم‌های وسترن دهه 1940 گرفته شده است. در این نما بدن شخصیت از وسط ران به بالا نمایش داده می‌شود.

مدیوم شات  (Medium Shot)

در مدیوم شات به‌عنوان یکی از محبوب‌ترین شات‌ها، شخصیت از کمر به بالا نشان داده می‌شود و بیشتر بر روی جزئیات متمرکز است.

مدیوم کلوزآپ  (Medium Close-Up)

این نما که بین کلوزآپ و مدیوم شات قرار دارد، شخصیت را از سینه یا شانه به بالا به تصویر می‌کشد.

کلوزآپ  (Close-Up)

در این نما تمرکز بیشتری روی سر و صورت سوژه است و احساسات و واکنش‌های او به بهترین شکل نشان داده می‌شود.

چوکر (Choker)

نوعی از شات کلوزآپ است که از بالای ابرو تا زیر دهان شخصیت در کادر قرار می‌گیرد. تصویربرداران از طریق این نما می‌توانند احساسات سوژه را به بهترین شکل نشان دهند.

اکستریم کلوزآپ (Extreme Close Up)

این شات بر جزئیات کوچک مانند دهان و چشم‌ها تمرکز دارد و می‌توان از طریق آن احساسات سوژه را به تصویر کشید.

سایر انواع نما

در کنار مهم‌ترین انواع نما و قاب‌بندی در فیلمبرداری، نوع دیگری از نماها وجود دارند:

• نمای Point of View Shot: در این نما بیننده به‌طور مستقیم به جای سوژه قرار می‌گیرد و اجازه می‌دهد فرد احساسات مختلف شخصیت فیلم را تجربه کند.
• برش داخلی: در این نوع شات عناصری که در صحنه اصلی قابل مشاهده هستند، توسط تصویربردار از نمای نزدیک نشان داده می‌شوند.
• برش خارجی: این نما در واقع اشیا خارج از صحنه اصلی فیلم را به تصویر می‌کشد. برش خارجی معمولاً با قطع اولین سکانس انجام می‌شود و برای وصل کردن دو صحنه مجزا کاربرد دارد.

نکاتی برای انتخاب درست انواع نما و قاب بندی در فیلمبرداری

برای انتخاب شات و قاب‌بندی مناسب باید به نکات زیر توجه کنید:

• اندازه شات: اندازه نمای انتخابی برای سوژه، ارتباط مستقیمی با اهمیت آن دارد.
• رابطه فیزیکی شخصیت‌ها با یکدیگر: هنگامی که بیشتر از یک شخصیت در نما وجود دارد، باید با انتخاب نمای مناسب رابطه آن‌ها را نشان دهید.
• ایجاد تعادل: انتخاب شات باید به صورتی باشد که عناصر دو طرف قاب با یکدیگر متوازن باشند.

جمع ‌بندی

شناخت انواع نما و قاب‌بندی در فیلمبرداری هنگام ساخت ویدیوهای کوتاه یا یک فیلم جدید کمک می‌کند تا نگاه بیننده را بر روی سوژه خاصی در فیلم متمرکز کرده و از طریق آن پیام خود را به مخاطب منتقل کنید. تاثیری که ایجاد نما و قاب‌بندی مناسب بر روی فیلم می‌گذارد، باعث افزایش کیفیت کار و جذاب‌تر شدن سکانس‌ها خواهد شد به نحوی که حتی یک صحنه می‌تواند مدت‌ها ذهن بیننده را درگیر کند. در‌ نهایت اگر هنوز سوالی در رابطه با انواع نما و قاب‌بندی در فیلمبرداری دارید، می‌توانید به صورت 24 ساعته با مشاوران ما در سینماکالا در ارتباط باشید.

سوالات متداول