انواع نور در فیلمبرداری
انتخاب نوع نورپردازی مناسب برای فیلم یا سریال می‌تواند کار دشواری باشد، به همین دلیل لیستی مفید از انواع نورپردازی‌ها برای شما تهیه کرده‌ایم!
نورپردازی در فیلم شما اهمیت بالایی در هر شات دارد. می‌تواند به شما کمک کند تا لحن و حس داستان را تنظیم کرده، حرفه‌ای به نظر برسید و فضای مناسبی برای روایت خود ایجاد کنید.
امروز می‌خواهیم تمام ایده‌ها و تکنیک‌هایی را که در انتخاب یک طرح نورپردازی برای فیلم‌تان مهم است جمع‌آوری کنیم. این تنظیمات نورپردازی برای ویدئو و فیلم، برای روایت داستان بسیار حیاتی هستند.
علاوه بر دوربین، لنز و زاویه، یادگیری نحوه شکل‌دهی و استفاده از نورپردازی فیلم یکی از مهم‌ترین درس‌ها و ویژگی‌هایی است که یک فیلم‌ساز می‌تواند در جعبه ابزار خود داشته باشد. و این فقط به یک تنظیم نور سه‌نقطه‌ای محدود نمی‌شود؛ بلکه ایجاد یک ظاهر سینمایی است.
تعریف برخی از اصطلاحات نورپردازی
بیایید درباره نورپردازی فیلم صحبت کنیم. نورپردازی فقط سه‌نقطه‌ای و تنظیمات حرکت نیست. ما می‌خواهیم درباره قرارگیری نور و طرح‌های نورپردازی صحبت کنیم تا به شما کمک کنیم دقیقاً آنچه را که روی صفحه‌نمایش می‌خواهید برجسته کنید.
نور اصلی چیست؟
نور اصلی (Key Light) منبع اصلی نور در صحنه است. این نور قوی‌ترین و مستقیم‌ترین منبع نوری است. معمولاً، نور اصلی فرم سوژه یا بازیگر را روشن می‌کند.
- از قرار دادن نور اصلی نزدیک دوربین خودداری کنید، زیرا نور شما صاف و بدون ویژگی خواهد شد.
- با قرار دادن نور اصلی در پشت سوژه، حالت دراماتیک ایجاد کنید.
- نور اصلی، نور اصلی در یک تنظیم نور سه‌نقطه‌ای است.
نورپردازی High Key چیست؟
نورپردازی High Key سبکی از نورپردازی در فیلم، تلویزیون یا عکاسی است که نسبت نور در صحنه را کاهش می‌دهد. در روزهای اولیه فیلم‌سازی، این کار برای مقابله با کنتراست بالا انجام می‌شد، اما اکنون فیلم‌سازان از آن برای تنظیم حس و لحن صحنه استفاده می‌کنند.
- تسلط رنگ‌های سفید از نورهای درخشان
- استفاده حداقلی از رنگ‌های مشکی و میانه
- لحن می‌تواند خوشبینانه یا امیدوارکننده باشد
- در بسیاری از تنظیمات نورپردازی ویدیوهای موسیقی پاپ استفاده می‌شود
نورپردازی Low Key چیست؟
نورپردازی Low Key سبکی از نورپردازی فیلمی است که از یک منبع سخت برای قرار دادن صحنه در سایه استفاده می‌کند. نورپردازی Low Key به دنبال کنتراست و تاریکی است.
- رنگ‌های تیره، مشکی، سایه‌ها
- تصاویر با کنتراست بالا
- در فیلم‌های ترسناک برای هشدارهای تهدیدآمیز استفاده می‌شود
نور پرکننده (Fill Light) چیست؟
نور پرکننده سایه‌های ایجاد شده توسط نور اصلی را خنثی می‌کند. نور پرکننده در مقابل نور اصلی قرار می‌گیرد و معمولاً قدرت کمتری نسبت به نور اصلی دارد.
- سایه‌های ایجاد شده توسط نور اصلی را حذف می‌کند.
- سایه‌ها یا ویژگی‌های خود را ایجاد نمی‌کند.
نور پس‌زمینه (Backlight) چیست؟
نور پس‌زمینه از پشت به یک بازیگر یا شی برخورد می‌کند. این نور بالاتر از شی‌ای که روشن می‌کند قرار می‌گیرد. نورهای پس‌زمینه برای جدا کردن یک شی یا بازیگر از پس‌زمینه استفاده می‌شوند و شکل و عمق بیشتری به تصویر می‌دهند. نورهای پس‌زمینه به تصویر حس سه‌بعدی می‌دهند.
- خورشید نور پس‌زمینه عالی‌ای است – می‌توانید از یک رفلکتور استفاده کنید یا نور خورشید را با شدت کمتری به سمت سوژه منعکس کنید.
- اگر نور پس‌زمینه در زاویه‌ای در پشت یک بازیگر قرار گیرد، به آن “kicker” گفته می‌شود.
تنظیم نور دو نقطه‌ای (Two Point lighting)
از نور اصلی و نور پرکننده برای کشیدن خطی به سمت سوژه خود استفاده کنید.
تنظیم نور سه‌نقطه‌ای (Three-Point lighting)
یا می‌توانید از تنظیم نور سنتی سه‌نقطه‌ای استفاده کنید: یک نور اصلی، یک نور پرکننده و یک نور پس‌زمینه.
آشنایی با تجهیزات نور
انواع مختلفی از نورهای فیلم وجود دارد، اما ابتدا می‌خواهیم تجهیزات نور را دسته‌بندی کنیم تا مبانی را قبل از پیچیده‌تر شدن موضوع به شما آموزش دهیم.
تجهیزات نور بدون محافظ (Open Faced Light Fixtures)
ابزار نور بدون محافظ نوری سخت ایجاد می‌کند که سایه‌های سختی را بر روی سوژه می‌افکند. این تجهیزات هیچ فیلتر یا محافظی برای کاهش شدت نور از لامپ ندارند.
مثال‌هایی از تجهیزات نور بدون محافظ:
- 800W “Redhead”
- 2000W “Blonde”
تجهیزات نور Fresnel
لنز Fresnel نوعی لنز است که به دایره‌های متراکمی تقسیم شده است. این منجر به ایجاد لنزی نازک‌تر از لنز معمولی با قدرت مشابه می‌شود. این لنز نوری یکنواخت ارائه می‌دهد و به نور این امکان را می‌دهد که از حالت پخش به نقطه‌ای تغییر یابد. این کار با تغییر فاصله بین واحد لامپ/رفلکتور و لنز انجام می‌شود.
مثال‌هایی از تجهیزات نور Fresnel:
- ikan Helia HF40
تجهیزات نور کاربردی (Practicals Light Fixtures)
نور کاربردی منبع نوری است که از شی‌ای در صحنه‌ای که فیلمبرداری می‌شود، می‌آید. برای ایجاد نور بیشتر یا کمتر، لامپ‌های موجود با لامپ‌های با وات یا دمای رنگ متفاوت تعویض می‌شوند.
مثال‌هایی از تجهیزات نور عملی:
- چراغ قوه
- لامپ
- شمع و غیره
چه عواملی بر عملکرد هر نور تأثیر می‌گذارند؟
هر نور به یک شکل عمل نمی‌کند. نورها و نورپردازی‌ها کار دشواری هستند و شما باید برای هر شرایطی برنامه‌ریزی کنید. اما خبر خوب این است که نورپردازی قابل تنظیم است. بیایید به عوامل مختلفی که بر نورپردازی در هر صحنه‌ای که فیلمبرداری می‌کنید تأثیر می‌گذارند، نگاهی بیندازیم.
CRI
CRI مخفف شاخص نمود رنگ (Color Rendering Index) است. این شاخص توانایی یک منبع نور را در آشکارسازی رنگ یک شیء در مقایسه با رنگی که یک منبع نور طبیعی ارائه می‌دهد، توصیف می‌کند. بالاترین مقدار ممکن CRI برابر با 100 است. یک CRI برابر با 100 معمولاً به یک جسم سیاه کامل، مانند منبع نور تنگستن یا خورشید اشاره دارد.
دمای رنگ
دمای رنگ به «رنگ» نور سفید توصیف شده توسط یک منبع نوری که از یک جسم سیاه کامل در دمای معین با واحد کلوین تابش می‌شود، اشاره دارد. این تعریف کمی پیچیده است. اگر تا به حال یک لامپ را در خانه تعویض کرده‌اید و متوجه شده‌اید که با سایر لامپ‌های موجود در سیستم نور شما هماهنگ نیست، دمای رنگ را بهتر درک خواهید کرد. نور می‌تواند گرم (زرد/نارنجی) یا سرد (آبی) باشد. دمای رنگ حتی می‌تواند بر لحن داستان شما تأثیر بگذارد. بهترین نورپردازی باید هم نورهای سرد و هم گرم را ترکیب کند تا محیطی ایجاد کرده و رنگ مورد نظر خود را از یک شی یا سوژه بگیرد.
دمای منبع نوری
- 1,700 K: شعلهٔ کبریت
- 1,850 K: شعلهٔ شمع، غروب/طلوع خورشید
- 2,700–3,300 K: لامپ‌های رشته‌ای
- 4,100–4,150 K: نور ماه
- 5,000 K: نور روز در افق
- 5,500–6,000 K: نور روز عمودی
- 6,500 K: نور روز، هوای ابری
- 15,000–27,000 K: آسمان آبی واضح در سمت قطب
آشنایی با منابع نور
خوب، حالا به بخش سرگرم‌کننده می‌پردازیم. منابع نور با توجه به نوع لامپ‌هایی که استفاده می‌کنید، تغییر می‌کنند. ساختار لامپ بر دمای رنگ تأثیر می‌گذارد و قدرت لامپ نیز می‌تواند CRI را تغییر دهد. بنابراین بیایید عمیق‌تر شویم.
چراغ‌های تنگستن (تنگستن هالوژن/تنگستن هالوژن)
پس، منبع نور تنگستن چیست؟ چراغ‌های تنگستن یا تنگستن هالوژن، لامپ‌های رشته‌ای هستند که در خانه‌ها و ادارات معمولی به کار می‌روند، اما به آرامی در حال جایگزینی با لامپ‌های بادوام‌تر و قابل اعتمادتر هستند. آنچه این لامپ‌ها را متمایز می‌کند، استفاده از چیزی به نام “چرخه هالوژن” است. هر لامپ دارای گاز هالوژن تحت فشار درون خود است. این گاز کمک می‌کند تا فلز تنگستن تبخیر شده دوباره به رشته لامپ واریز شود تا به‌خوبی بدرخشد.
چراغ‌های تنگستن در دماهای بالا کار می‌کنند و به همین دلیل دارای دمای رنگ بالاتری هستند و نور بیشتری تولید می‌کنند.
لامپ‌های تنگستن معمولاً برای شبیه‌سازی نور روز استفاده می‌شوند، زیرا نور گرمی تولید می‌کنند. آن‌ها معمولاً دارای چراغ‌های باز و یا فرنل هستند. این لامپ‌ها می‌توانند تا 200 کیلووات قدرت داشته باشند و معمولاً دارای کلید کم و زیاد نور برای کنترل نور مستقیم هستند. آن‌ها طیف پیوسته‌ای از نور، از نزدیک به فرابنفش تا فروسرخ، تولید می‌کنند و کیفیت رنگ نزدیک به کمال را ارائه می‌دهند.
اگر می‌خواهید دمای رنگ را تغییر دهید، نیاز به استفاده از ژل‌ها دارید.
کاربردهای چراغ‌های تنگستن
این چراغ‌ها برای روشن کردن فضاهای داخلی و تطابق با مکان‌های خانگی یا اداری و همچنین شبیه‌سازی نور روز استفاده می‌شوند.
مزایای چراغ‌های تنگستن
- ارائه کیفیت رنگ تقریباً بی‌نقص
- هزینه کم
- عدم استفاده از جیوه مانند CFLها (لامپ‌های فلورسنت) یا چراغ‌های بخار جیوه
- دمای رنگ بهتر نسبت به تنگستن معمولی
- عمر طولانی‌تر نسبت به لامپ‌های رشته‌ای معمولی
- روشن شدن فوری به حداکثر نور، بدون نیاز به زمان گرم شدن و قابلیت تنظیم نور (دیم شدن)
معایب چراغ‌های تنگستن
- تولید گرمای بسیار زیاد
- نیاز به توان برق بالا
- حساسیت به روغن‌ها و عدم امکان لمس مستقیم
- احتمال ترکیدن لامپ و پرتاب قطعات شیشه داغ. یک صفحه یا لایه شیشه‌ای در بیرون لامپ می‌تواند کاربران را محافظت کند.
لامپ‌های HMI
HMI مخفف Hydrargyrum Medium-Arc Iodide است. بنابراین، شاید بهتر باشد به سادگی به آن‌ها لامپ‌های HMI بگویید که خیلی راحت‌تر است. لامپ‌های HMI نوعی لامپ تخلیه گاز متال-هالید با طول کمان متوسط هستند. بله، اینجا کمی فنی‌تر می‌شود. لامپ‌های HMI قادرند بین 85 تا 108 لومن بر وات تولید کنند، یعنی تا چهار برابر بیشتر از لامپ‌های رشته‌ای معمولی. این خروجی بالا به لطف یک واکنش شیمیایی بین جیوه و برق داخل لامپ به دست می‌آید.
لامپ‌های HMI برای تولید نور با دمای رنگ 6000K طراحی شده‌اند تا با نور خورشید هماهنگ باشند. همچنین، این لامپ‌ها فاقد پرش نور هستند.
کاربردها:
لامپ‌های HMI زمانی استفاده می‌شوند که نیاز به خروجی نور بالا وجود دارد. همچنین برای ایجاد تابش خورشید از طریق پنجره‌ها یا شبیه‌سازی نور اضافی خورشید هنگام فیلمبرداری خارجی استفاده می‌شوند. لامپ‌های HMI می‌توانند مناطق بزرگی را همزمان روشن کنند.
مزایای لامپ‌های HMI:
- خروجی نور بالا
- بازدهی بیشتر
- دمای رنگ بالا
معایب لامپ‌های HMI:
- هزینه بالا
- نیاز به توان برق بالا
- تنها تا حدود 50% کم‌نور می‌شوند
- با کم‌نور شدن، دمای رنگ افزایش می‌یابد
- لامپ‌های HMI در صورت افتادن ممکن است منفجر شده و مواد شیمیایی سمی آزاد کنند
لامپ‌های فلورسنت:
لامپ فلورسنت حاوی بخار جیوه کم‌فشار است که برای تولید نور فرابنفش به کار می‌رود. لامپ‌های فلورسنت کارآمدتر از لامپ‌های رشته‌ای هستند. این لامپ‌ها قادر به تولید تا 100 لومن بر وات هستند، مشابه با خروجی لامپ‌های HMI. این به چه معناست؟ به این معناست که طیف نوری تولید شده می‌تواند به CRI تا 99 برسد. دمای رنگ لامپ‌های فلورسنت نیز می‌تواند از 2700K تا 6500K متغیر باشد.
کاربردهای لامپ‌های فلورسنت:
برای نورپردازی در فیلم‌سازی با لامپ‌های فلورسنت، چندین لوله نور فلورسنت را در کنار هم قرار می‌دهند تا به میزان روشنایی مورد نیاز برسند. خبر خوب این است که می‌توانید لامپ‌های خود را برای داشتن نور گرم یا سرد بر اساس نیاز صحنه انتخاب کنید. این لامپ‌ها را باید نزدیک به سوژه قرار دهید، زیرا قدرت زیادی در روشن کردن فضاهای بزرگ ندارند. نورپردازی فلورسنت برای نورپردازی داخلی استفاده می‌شود و در مقایسه با نورپردازی تنگستن یا HMI، جمع و جورتر و خنک‌تر است.
مزایای لامپ‌های فلورسنت:
- بازدهی بالا
- نیاز کم به توان برق
- هزینه کم
- عمر طولانی لامپ
- خنک
- قادر به ایجاد نور نرم و یکنواخت در سطح بزرگ
- سبک وزن
معایب لامپ‌های فلورسنت:
- پرش نور (فلیکر)
- CRI بالا
- لوله‌های خانگی دارای CRI پایین و کیفیت رنگ ضعیف هستند.
نور LED
LED مخفف «دیود ساطع‌کننده نور» است. نورهای LED دستگاه‌های نیمه‌رسانای حالت جامد هستند. این نورها بسیار کارآمد هستند ومی‌توان گفت نورهای آینده محسوب می‌شوند، چرا که مدام روش‌های جدیدی برای استفاده از آن‌ها ابداع می‌کنیم. در حال حاضر، خروجی نوری LEDها نسبت به سایر منابع نوری محدودتر است، اما این موضوع به سرعت در حال تغییر است. لامپ‌های LED قادر به بازتاب نور روز هستند و بسیاری از آن‌ها دمای رنگ متغیری دارند، بنابراین می‌توانید دمای رنگ را به‌طور یکپارچه و بسته به نیاز تغییر دهید. شاخص CRI (شاخص بازتاب رنگ) در چراغ‌های LED می‌تواند بیش از ۹۰ باشد.
کاربردهای چراغ‌های LED
نورهای LED به‌طور فزاینده‌ای در صحنه‌های فیلمبرداری رایج می‌شوند. این نورها را می‌توان با باتری تأمین کرد که باعث می‌شود قابل حمل و جمع‌وجور باشند – بدون نیاز به کابل‌های پیچیده و درهم. همچنین می‌توانید پنل‌های LED را به‌صورت دلخواه تنظیم کرده و متناسب با هر فضایی که نیاز دارید، استفاده کنید. چراغ‌های LED حتی می‌توانند لامپ‌های سبک فرسنل مانند سری Arri L را نیز تغذیه کنند.
مزایای نور LED:
- نور نرم و یکنواخت
- نور خالص بدون اثرات UV
- بازدهی بالا
- مصرف کم انرژی، امکان تغذیه با باتری
- کاهش نور عالی از طریق کنترل مدولاسیون پهنای پالس (PWM)
- طول عمر بالا
- دوستدار محیط‌زیست
- مقاوم در برابر ضربه
- بدون خطر انفجار
معایب نور LED:
- هزینه بالا
- در حال حاضر LEDها نسبت به خروجی نوری کل خود همچنان گران هستند.
مقایسه بهره‌وری نورها
بهره‌وری نوری (Luminous Efficiency) معیاری است که توانایی یک منبع نور در تولید نور مرئی با استفاده از مقدار معینی انرژی را نشان می‌دهد. این نسبت، انرژی مرئی تولید شده به توان ورودی به لامپ است؛ به عبارتی، مقایسه‌ی توان خروجی با توان ورودی.
از کدام نورها استفاده کنم؟
از همه آن‌ها. هر نوری که مورد بررسی قرار گرفت، برای هدف خاصی طراحی شده است. بنابراین انتخاب نور مناسب بستگی به این دارد که قصد دارید در صحنه چه کاری انجام دهید، به چه تجهیزاتی دسترسی دارید، و همچنین ماهیت صحنه و داستان چیست.
